Ograniczenie liczby uczestników Mszy św. do 5 osób, zasady odprawiania Mszy świętych parafialnych, pogrzebów, ślubów i chrztów w związku z ostatnimi decyzjami władz państwowych o ograniczeniach obowiązujących w stanie epidemii, znalazły się w najnowszym zarządzeniu biskupa włocławskiego Wiesława Meringa, które z dniem 25 marca uaktualnia przepisy dotyczące duszpasterstwa w nadzwyczajnej sytuacji, jaką jest epidemia koronawirusa.

Oddzielnym dekretem Biskup Włocławski przedłużył na czas nieograniczony dyspensę od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Eucharystii, udzieloną dekretem z 13 marca br. (dekret w załączeniu).

Podjęte zostały kolejne decyzje o odwołaniu w świątyniach nabożeństw z udziałem wiernych, takich jak Drogi Krzyżowe czy Gorzkie Żale. Uściślone zostały przepisy dotyczące spowiedzi świętej.

Zarządzenie podejmuje wstępnie sprawę Pierwszych Komunii Świętych. Odwołane są wszystkie spotkania z dziećmi komunijnymi i ich rodzicami. Przyjmujemy zasadę, że jeżeli szkoły pozostają zamknięte i dzieci mają pozostawać w domach, nie organizujemy dla nich także żadnych zajęć w parafii (w tym pierwszych spowiedzi). Dalsze decyzje zostaną podjęte w zależności od zarządzeń władz państwowych, co do przedłużenia bądź odwołania stanu epidemii.

Pozostają w mocy pozostałe przepisy wprowadzone Zarządzeniem w związku z wprowadzeniem stanu epidemii w Polsce z dnia 21.03.2020 roku (L.dz. 371/2020), które nie zostały zmienione niniejszym dekretem.

Oto pełna treść dokumentu:

ZARZĄDZENIE
w sprawie duszpasterstwa w stanie epidemii

W związku z trwającym stanem epidemii i najnowszymi zarządzeniami organów państwowych oraz w nawiązaniu do Dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 19 marca br., Wskazań Prezydium Konferencji Episkopatu Polski z dnia 21 marca br. oraz Komunikatu przewodniczącego KEP z dnia 24 marca br., z dniem dzisiejszym zarządzam dla Diecezji Włocławskiej, co następuje:

Sprawowanie sakramentów i innych nabożeństw
1. Od dnia 25 marca w każdej Mszy Świętej lub w innych celebracjach może uczestniczyć maksymalnie do 5 osób, nie licząc osób sprawujących posługę (por. www.gov.pl). Zatem oprócz kapłanów i kilku niezbędnych usługujących, mają to być w pierwszej kolejności osoby zamawiające intencję mszalną. Należy liczyć wchodzących, a na drzwiach kościołów trzeba wywiesić stosowną informację, przekazując ją wiernym także drogą internetową. Na liturgię wierni winni wchodzić jedynie przez drzwi zakrystii lub inne boczne wejście. Poza liturgią kościoły winny pozostawać w ciągu dnia otwarte.

2.Jeśli przewidziano Mszę św. koncelebrowaną, to w celu umożliwienia uczestnictwa w niej przedstawicielom rodzin zamawiających każdą z intencji należy rozważyć odprawienie osobnych celebracji. Praktyka ta nie jest możliwa w dniach Triduum Paschalnego.

3.W domach zakonnych w celebracjach uczestniczyć mogą jedynie mieszkańcy domu, bez udziału osób postronnych.

4. Ograniczenie liczby uczestników zgromadzenia do 5 osób obowiązuje również podczas liturgii pogrzebowej, zarówno w kościele, jak i na cmentarzu. W liczbie tej nie mieści się celebrans, ministrant czy pracownicy firmy pogrzebowej.

5. Msza pogrzebowa ma być celebrowana w dniu pogrzebu rano w kościele parafialnym (lub za zgodą rodziny w innym uzgodnionym czasie), jedynie w obecności rodziny (maksymalnie do 5 osób), bez trumny z ciałem i bez urny z prochami zmarłego.

6.Należy używać wyłącznie trzeciej formy pogrzebu, czyli stacji przy grobie, bez konduktu i bez wchodzenia do kaplicy cmentarnej.

7. Odwołane zostają wszystkie inne celebracje i nabożeństwa okresowe odprawiane w kościołach z udziałem wiernych, w tym Drogi Krzyżowe i Gorzkie Żale.

8. Udzielanie sakramentu pojednania i pokuty:
a. Należy udostępnić wiernym numer telefonu i adres mailowy, poprzez który można umówić się z duszpasterzem na indywidualną spowiedź.
b. Duszpasterze winni zachować dyspozycyjność wobec wiernych, którzy zwrócą się z prośbą o spowiedź.
c. Spowiedź winna mieć miejsce w osobnych pomieszczeniach, umożliwiających sprawowanie sakramentu z zachowaniem większej odległości między penitentem a spowiednikiem, lub – w razie takiej niemożliwości – w często dezynfekowanych otwartych konfesjonałach.
d. Osoby, które nie mają możliwości przystąpienia do spowiedzi, należy pouczyć o praktyce aktu żalu doskonałego i konieczności przeżycia sakramentu po ustaniu przeszkody.
e. Po ustaniu epidemii we wszystkich parafiach zorganizować należy spowiedzi parafialne.

9. Pamiętając o zakazie odwiedzania osób będących w kwarantannie domowej, wiernym, którzy indywidualnie o to poproszą, należy udzielać Komunii św. poza liturgią, z wyjątkiem:
a. Wielkiego Piątku, kiedy to Komunii św. można udzielić poza liturgią tylko chorym, którzy o to poproszą.
b. Wielkiej Soboty, kiedy można udzielać Komunii św. poza liturgią jedynie jako Wiatyku.

10. Celebracja sakramentu małżeństwa powinna odbywać się tylko z udziałem narzeczonych i świadków.

11. Zaleca się przełożenie planowanych chrztów na czas po ustaniu epidemii. Jeżeli jednak chrzest święty miałby być udzielony, to tylko poza Mszą świętą, przy udziale rodziców i chrzestnych. Jeżeli danego dnia jest więcej chrztów – nie należy organizować chrztów zbiorowych, ale udzielać chrztu pojedynczo w odpowiednich odstępach czasowych. W liturgii chrzcielnej wodę należy każdorazowo zmienić i poświęcić. Nie można używać wody wcześniej poświęconej.

Uroczystości Pierwszej Komunii Świętej
12. Do Wielkanocy odwołane są wszystkie spotkania z dziećmi komunijnymi i ich rodzicami. Przyjmujemy zasadę, że jeżeli szkoły pozostają zamknięte i dzieci mają pozostawać w domach, nie organizujemy dla nich także żadnych zajęć w parafii (w tym pierwszych spowiedzi).

13. Dalsze decyzje zostaną podjęte w zależności od zarządzeń władz państwowych, co do przedłużenia bądź odwołania stanu epidemii.
Duszpasterzy zachęcam, by byli w stałym kontakcie (jeśli nie osobistym, to telefonicznym lub mailowym) z rodzinami dzieci komunijnych i wsłuchiwali się w ich potrzeby.

Zasady pełnienia posługi duszpasterskiej w Wielkim Tygodniu na terenie Diecezji Włocławskiej zostaną określone oddzielnym dokumentem.

Pozostają w mocy pozostałe przepisy wprowadzone Zarządzeniem w związku z wprowadzeniem stanu epidemii w Polsce z dnia 21.03.2020 roku (L.dz. 371/2020), które nie zostały zmienione niniejszym dekretem.

Wyrażam wdzięczność kapłanom za ich posługę w niełatwych okolicznościach epidemii, osobom życia konsekrowanego za ich nieustającą modlitwę, a wszystkim wiernym za dojrzałe i odpowiedzialne stosowanie się do zarządzeń.

Wszystkich zachęcam do głębokiego przeżycia ostatnich tygodni Wielkiego Postu, do gorliwej modlitwy, a zwłaszcza do ofiarowania cierpienia fizycznego i duchowego w intencji zatrzymania epidemii i odnowy duchowej społeczeństwa.

+Wiesław Mering, Biskup Włocławski

ks. Artur Niemira, kanclerz Kurii

Włocławek, 25 marca 2020 r.

Przypominamy zarządzenie z 21 marca br. , które w niezmienionych nowym dokumentem częściach nadal obowiązuje:

W związku z wprowadzeniem w dniu 20 marca br. w godzinach wieczornych stanu epidemii na terenie całego kraju, z dniem 22 marca ustanawiam dla Diecezji Włocławskiej następujące zasady pełnienia posługi duszpasterskiej:

Msza święta

Zgodnie z zarządzeniem władz państwowych w liturgii nie może uczestniczyć więcej niż 50 osób. Na drzwiach wejściowych do świątyni należy umieścić wyraźną informację na ten temat. Należy policzyć osoby wchodzące do kościoła. W praktyce oznacza to, że w pierwszej kolejności w Eucharystii mogą uczestniczyć osoby związane z intencją danej Mszy św.
Wiernych należy zachęcić do skorzystania z dyspensy i uczestniczenia w Mszach świętych oraz innych nabożeństwach, rekolekcjach za pośrednictwem mediów. Duszpasterz powinien zwięźle wyjaśnić wiernym, jak należy uczestniczyć w takiej formie Mszy świętej oraz wyjaśnić, na czym polega Komunia duchowa.
Ze względu na okoliczności liturgię należy sprawować przy zaangażowaniu minimalnej liczby posługujących.
Znak pokoju należy przekazywać przez skinienie głowy, bez podawania sobie rąk. Dotyczy to także koncelebransów.
Komunia Święta koncelebransów powinna przebiegać następująco: główny celebrans przyjmuje Komunię Świętą przez zanurzenie. Następnie w taki sam sposób przyjmują Komunię Świętą koncelebransi. Ostatni z kapłanów dokonuje puryfikacji (por. OWMR 248).
Zaleca się zdezynfekowanie rąk bezpośrednio przed udzielaniem Komunii Świętej.
Komunia Święta wiernych – zaleca się i zachęca się do przyjmowania Komunii Świętej na rękę. Duszpasterze winni przed Mszą świętą wytłumaczyć wiernym, jak należy przyjmować Komunię Świętą na rękę. Obowiązkiem wiernego jest spożycie Komunii Świętej przy kapłanie, a obowiązkiem kapłana dopilnowanie, aby wierny to uczynił. Nie wolno odchodzić z hostią na dłoni od ołtarza. Nikomu jednak nie można nakazywać przyjęcia Komunii Świętej na rękę, można tylko do tego zachęcać.
Osoby, które będą pragnęły przyjąć Komunię Świętą do ust mogą to zrobić po zakończeniu jej rozdzielania wiernym na rękę. Kolejność zatem jest następująca – najpierw przyjmują Komunię Świętą wierni na rękę, a następnie wierni do ust. Jeśli obecny jest więcej niż jeden kapłan, można również zastosować następujący schemat: jeden z kapłanów rozdziela Komunię Świętą na rękę, drugi do ust.
Komunii Świętej udziela się wiernym wyłącznie pod postacią chleba.
Istnieje możliwość, aby wierni, którzy łączą się duchowo ze wspólnotą Kościoła poprzez transmisję Mszy świętej za pośrednictwem telewizji, radia lub Internetu, mogli w wyznaczonych godzinach przyjąć Komunię Świętą w kościele, podchodząc pojedynczo w taki sposób, aby zachować normy bezpieczeństwa.
W obecnej sytuacji zawieszona zostaje jakakolwiek parafialna posługa Nadzwyczajnych Szafarzy Komunii Świętej.
Koncelebransi i wszyscy posługujący przed rozpoczęciem liturgii powinni dokładnie umyć ręce i kierować się zasadami higieny.
Należy utrzymywać w należytej czystości paramenty liturgiczne i często zmieniać bieliznę kielichową.

Sakrament pokuty

W chwili obecnej możliwa jest jedynie celebracja sakramentu pokuty zgodnie z obrzędem pojednania jednego penitenta. Nie istnieją przesłanki do zastosowania rozgrzeszenia ogólnego.
Nie jest możliwa spowiedź przez środki komunikacji elektronicznej (np. telefon, komunikator internetowy itp.).
Zakazana jest publiczna spowiedź z indywidualnych grzechów.
Nie należy organizować nabożeństw pokutnych.
Między niedzielnymi Mszami św. kapłani winni pozostawać do dyspozycji wiernych, którzy poproszą o wysłuchanie spowiedzi, udzielenie Komunii św. czy sakramentu namaszczenia chorych.
W dni powszednie duszpasterze winni proponować dodatkowe okazje do spowiedzi. Dlatego należy wyznaczyć stałe godziny spowiedzi i podać je do wiadomości wiernych. W tym czasie duszpasterze powinni oczekiwać na wiernych w wyznaczonych miejscach.
Zgodnie z notą Penitencjarii Apostolskiej o sakramencie pokuty w aktualnej sytuacji pandemii z dnia 20.03.2020 r., zaleca się możliwość spowiedzi poza konfesjonałem (KPK kan. 964 § 3). Spowiedź poza konfesjonałem powinna odbywać się w miejscu dobrze przewietrzonym, z zachowaniem odpowiedniego dystansu (Stolica Apostolska dopuszcza nawet używanie maseczek ochronnych przez spowiednika), zwracając absolutną uwagę na sakrament i konieczną dyskrecję.
W obecnych warunkach można sprawować ten sakrament np. w kościele, w kaplicy, w zakrystii, w sali katechetycznej, w biurze parafialnym lub w innym godnym miejscu po odpowiednim przystosowaniu, pozwalającym na zachowanie prywatności, właściwej przestrzeni i zasad bezpieczeństwa. Miejsce sprawowania sakramentu pokuty i pojednania należy odpowiednio oznaczyć, by było łatwo dostępne dla penitenta. Pomieszczenia należy często wietrzyć.
W takich kaplicach/pomieszczeniach penitent może spowiadać się klęcząc lub siedząc z zachowaniem odpowiedniej odległości od spowiednika. Na czas rozgrzeszenia penitent winien uklęknąć. Spowiedników obowiązuje komża i stuła. Jeżeli gdzieś jeszcze praktykuje się zwyczaj całowania stuły po spowiedzi, należy go zaniechać.
Wierni winni oczekiwać na spowiedź zajmując miejsce we wskazanych ławkach, a nie stojąc obok siebie w kolejce (zachowanie odległości między ludźmi, jak również troska o dochowanie tajemnicy spowiedzi). Na ławkach można rozłożyć materiały duszpasterskie służące przeprowadzeniu rachunku sumienia.
Jeżeli jednak spowiedź miałaby się odbywać w konfesjonale, to z uwzględnieniem następujących zasad: zawiesza się możliwość spowiedzi w zamkniętych konfesjonałach. Należy spowiadać w otwartych konfesjonałach (otwartych zarówno dla spowiednika, jak i penitenta) i zabezpieczyć kratki folią. Folię należy dezynfekować lub zmieniać codziennie. Do tego celu najlepiej wykorzystać przeźroczyste folie typu stretch (wytrzymałe, samoprzylepne).
Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 960) wyraźnie wskazuje, że w razie niemożliwości fizycznej obecności penitenta stosuje się inne drogi pojednania, a nie spowiedź. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 916 wskazuje, że zawsze ilekroć istnieje poważna racja i nie ma sposobności wyspowiadania się, wtedy dla usposobienia duszy do stanu łaski wierny „jest obowiązany wzbudzić akt żalu doskonałego, który zawiera w sobie zamiar wyspowiadania się jak najszybciej”. Katechizm Kościoła Katolickiego w nr 1452 objaśnia, że „żal, który wypływa z miłości do Boga miłowanego nade wszystko, jest nazywany żalem doskonałym lub żalem z miłości (contritio). Taki żal odpuszcza grzechy powszednie. Przynosi on także przebaczenie grzechów śmiertelnych, jeśli zawiera mocne postanowienie przystąpienia do spowiedzi sakramentalnej, gdy tylko będzie to możliwe”. Zawsze należy pamiętać, że uzyskane w ten sposób odpuszczenie grzechów jest związane z obowiązkiem ich wyznania podczas najbliższej możliwej okazji do spowiedzi, pod karą wpadnięcia na nowo w grzech śmiertelny.
Ponieważ w czasie świątecznym zazwyczaj kapłani są mocno zaangażowani w wiele dzieł (przygotowanie liturgii, nabożeństwa wielkopostne, głoszone rekolekcje), to w obecnym okresie istnieje możliwość, aby poprzez odwołanie uroczystych celebracji mogli mieć więcej czasu na spowiadanie wiernych w utrudnionych warunkach.

Posługa chorym

Zawieszone zostają pierwszopiątkowe i przedświąteczne wizyty u chorych. Należy zachęcić chorych do Komunii duchowej, jak również do ofiarowania swego cierpienia w intencji ustania pandemii koronawirusa oraz w intencji osób zakażonych wirusem i niosących im pomoc.
Należy za to spieszyć z posługą na wezwanie do osób, u których stan zdrowia uległ pogorszeniu lub znajdujących się w niebezpieczeństwie śmierci.
W szpitalach posługę kapelanów należy dostosować do zrządzeń władz szpitala.
Względem chorych objętych kwarantanną należy przestrzegać postanowień kompetentnych władz. To do nich należy określenie formy kontaktu z chorym. Zawsze pozostaje do dyspozycji telefon, przez który można porozmawiać, zachęcić do Komunii duchowej, czy też wzbudzenia aktu żalu doskonałego (por. Kan. 916 KPK).
Ręce należy zdezynfekować przed, jak i po wizycie u chorego. W przypadku udzielania sakramentu namaszczenia chorych nie należy używać rękawic ochronnych. W uzasadnionym przypadku wystarczy jedno namaszczenie na czole lub innej części ciała i wypowiedzenie całej formuły (por. Kan. 1000 §1 KPK).

Pogrzeb

Obowiązuje przepis o zgromadzeniach do 50 osób. Dlatego w pogrzebach winna uczestniczyć tylko najbliższa rodzina. Dotyczy to również zgromadzeń w miejscach otwartych, a takim jest także cmentarz.
O powyższych przepisach należy poinformować rodzinę i zalecić, aby poza najbliższymi krewnymi nikt inny w pogrzebie nie uczestniczył, a w każdym razie nie więcej niż 50 osób.
Msza pogrzebowa ma być celebrowana w dniu pogrzebu rano w kościele parafialnym (lub za zgodą rodziny w innym uzgodnionym czasie), jedynie w obecności rodziny, bez ciała zmarłego.
W odniesieniu do liturgii pogrzebowej należy zrezygnować z organizacji konduktów (między kościołem a cmentarzem). Należy pamiętać o nieotwieraniu trumny.
Należy używać wyłącznie trzeciej formy pogrzebu, czyli stacji na cmentarzu, bez wchodzenia do kaplicy cmentarnej.

Inne

Zawieszone zostają wizytacje kanoniczne, bierzmowania i wszystkie wydarzenia o charakterze ogólnodiecezjalnym.
Do rozwagi duszpasterzy należy decyzja o organizowaniu w świątyni innych celebracji niż Msza święta.
Należy tworzyć w kościołach okazje do adoracji Najświętszego Sakramentu w ciszy, aby wierni mogli wstępować tam na modlitwę osobistą.
Zaleca się, aby parafie ze swoich świątyń – w miarę możliwości technicznych – transmitowały w mediach społecznościowych niedzielną Mszę św. z homilią duszpasterza, jak również codzienną wieczorną modlitwę różańcową.
Należy zaktualizować internetowe strony parafialne, strony na Facebooku, podać wiernym aktualne numery telefonów.
Odwołane zostają wszelkie celebracje poza świątynią (np. Drogi Krzyżowe ulicami wsi i miast).
Zawieszone zostają Ekstremalne Drogi Krzyżowe.
Zawieszone zostają wszelkie formy parafialnych i dekanalnych spotkań formacyjnych w grupach, w tym spotkania narzeczonych w ramach katechezy, dzieci i rodziców przygotowujących się do Pierwszej Komunii Świętej, młodzieży przygotowującej się do sakramentu bierzmowania, itp.
Celebracja sakramentu chrztu świętego powinna odbywać się poza Mszą świętą. Jeżeli danego dnia jest więcej chrztów – nie należy organizować chrztów zbiorowych, ale udzielać chrztu pojedynczo w odpowiednich odstępach czasowych. W liturgii chrzcielnej wodę należy każdorazowo zmienić i poświęcić. Nie można używać wody wcześniej poświęconej.
Celebracja sakramentu małżeństwa powinna odbywać się tylko z udziałem narzeczonych, świadków i koniecznej obecności najbliższych członków rodziny.
Należy zachęcić do organizowania parafialnego wolontariatu osób pełnoletnich, by okazać solidarność z osobami starszymi i potrzebującymi, wyjść im z niezbędną pomocą w czasie, gdy powinni pozostać w domach.
Księżom Emerytom zaleca się pozostawanie w domach.
Księża powinni wyrażać bliskość ze swoimi wiernymi poprzez dostępną w obecnych warunkach posługę sakramentalną i duszpasterską oraz osobistą modlitwę za powierzony sobie lud. Każdego dnia o godz. 20.30 duszpasterze – bez udziału wiernych – winni odmawiać w kościele różaniec w intencji ustania epidemii, ochrony przed chorobami, za osoby posługujące chorym, a także o pokój serc i łaskę nawrócenia.

Powyższe zarządzenia obowiązują do odwołania.

Pozostałe ustalenia – zawarte w Komunikacie Kurii Diecezjalnej z dnia 13 marca br. – nadal obowiązują, o ile nie zostały zmienione bądź zniesione obecnym zarządzeniem.

+Wiesław Mering, Biskup Włocławski

ks. Artur Niemira, kanclerz Kurii

Włocławek, 21 marca 2020 roku